Tembang Macapat iku ana 11 yaiku :

  1. Maskumambang
  2. Mijil
  3. Sinom
  4. Kinanthi
  5. Asmarandana
  6. Gambuh
  7. Dandhanggula
  8. Durma
  9. Pangkur
  10. Megatruh
  11. Pocung

Tembang macapat iku duweni paugeran utawi pathokan :

  1. Guru gatra yaiku cacahing larik utawi baris saben sapada.
  2. Guru wilangan yaiku cacahing wanda ( kecap utawi suku kata ) saben sagatra.
  3. Guru lagu utawi dhong dhing yaiku tibaning swara ing pungkasaning gatra.

Tembang Gambuh iku kalebu salah sijine tembang macapat. Wondene paugeran utawi pathokan tembang gambuh yaiku :

  1. Guru gatra : ana 5 larik/baris
  2. Guru wilangan : 7,10,12,8,8
  3. Guru lagu : u,u,i,u,o
  4. Watake tembang gambuh yaiku sumanak,sumadulur,rumaket,kulina,wanuh wani.

SERAT WULANGREH PUPUH GAMBUH

Anggitanipun Kanjeng Sri Susuhunan Pakubuwana IV.

( Pada  01 )

Sekar gambuh ping catur

kang cinatur polah kang kelantur

tanpa tutur katula-tula katali

kadaluwarsa katutuh

kapatuh pan dadi awon.

 

Terjemahan bebas mawa basa jawa :

Tindak-tanduk kang ora gelem ngrungokake pituture wong liya, tindak tanduk kang ora becik kaemot ing sekar gambuh iki, tindak tanduk ala kang ora ana rampunge lan ora ana kendhaline bakal ala asile lan ngrugekake manugsa dhewe.

 

Terjemahan bebas mawa basa Indonesia :

Semuanya dimuat dalam Sekar Gambuh. Tembang ini memuat perilaku yang tidak teratur dan menjadi perbincangan orang banyak. Jika tidak mau mendenganr nasihat orang lain,semakin lama semakin tidak terkendali, hal ini akan berakibat buruk.

 

Tegese tembung :

  1. sekar : tembang
  2. catur : papat/omong
  3. cinatur : diomongke
  4. polah : tumindak,perilaku
  5. kelantur : nggladrah,ora teratur,kebacut
  6. tanpa tutur : ora nganggo diomongi
  7. katula-tula katali : tansah nandhang cilaka
  8. kadaluwarsa : kebacut
  9. katutuh : didakwa,kapaido
  10. kapatuh :kaanggep,katletuh
  11. pan : rak,jer, nanging,mung

 

 

( Pada 02 )

Aja nganti kebanjur

barang polah ingkang nora jujur
yen kebanjur kojur sayekti tan becik

becik ngupayaa iku

pitutur ingkang sayektos.

 

Terjemahan bebas mawa basa jawa :

Aja nganti manungsa iku kulina nglakoni samubarang kang ora jujur, yen wis kasep/kebanjur bakal gawe cilaka. Mesthi wae iku ora becik. Mangka saka iku pra manungsa supaya mbudidaya ajaran/paugeran kang sejati.

Terjemahan bebas mawa basa Indonesia :

Jangan sampai terlanjur terbiasa dengan tingkah polah yang tidak jujur, jika sudah terlanjur akan mencelakakan diri sendiri, hal itu tidak baik. Olaeh karena itu berusahalah mencerna ilmu yang sejati.

 

Tegese tembung :

  1. Nora : ora
  2. Kojur : nemahi cilaka
  3. Sayekti : sanyata,temenan
  4. Ngupaya : golek,ngreka
  5. Sayektos : sayekti,bener

 

( Pada 03 )

Pitutur bener iku

sayektine kang iku tiniru

nadyan metu saking wong sudra papeki

lamun becik wurukipun

iku pantes sira anggo.

 

Terjemahan bebas mawa basa jawa :

Ajaran/piwulang kang bener iku wajib dianut/ditiru, senajan ajaran iku asale saka wong pidak pideran( kaum rendah,miskin,pangkate cilik), nanging yen ajaran utawa piwulang iku mau becik,patut ditiru.

 

Terjemahan bebas mawa basa Indonesia :

Ajaran yang benar itu patut diikuti, meskipun berasal dari orang yang rendah derajatnya, namun jika baik ajarannya, maka ajaran tersebut pantas diterimanya.

 

Tegese tembung :

  1. Pitutur : nasehat
  2. Apantes : ora pantes
  3. Sudra : papa, asor, nistha, ora duwe
  4. Papeki : sembrana,kurang ngati-ati, sengsara
  5. Lamun : Manawa
  6. Wuruk : mulang, ngajari

Wangsulana pitakon ing ngisor iki :

  1. Apa tegese tembung-tembung ing ngisor iki :
  • Sekar
  • catur
  • sayektos
  • Pitutur
  • wuruk
  1. Serat Wulangreh iku anggitane sapa?
  2. Tembang macapat gambuh iku ana pirang gatra?
  3. Tulisen guru wilangan lan guru lagune tembang gambuh!
  4. Kepriye watake tembang gambuh?

Tinggalkan Balasan

Alamat email Anda tidak akan dipublikasikan. Ruas yang wajib ditandai *

Don`t copy text!