BALADA KLETING KUNING
dening
Suripan Sadi Hutomo
Sapa ta sing ra bakal ngruntuhake iki waspa
Yen si kleting tansah dipilara mbok randha
Yen si kleting tansah dipilara sedulur tuwa?
Kleting kuning ! Kleting kuning!
Kenya ayu anak angkate mbok randha sambega
Kenya ayu kasihane para jawata
Wau ta si kleting kuning
Kinongkon ngumbah dandang tembaga
Nganti mencorong kaya teja
Wau ta si kleting kuning
Nyangking dandang ngener menyang kali bening
Nyangking dandang kambi nangis andrenginging
Endi dandangmu, nini
Aku bangu thonthong kang bakal ngumbah ana kali!
Cinandhak dandang kinempit swiwine sang sekti
Kinumbah dandang mencorong kaya nalika lagi jinedhi
Iki dandangmu lan iki sada lanang wasiat wesi aji
Tampanana nini lan den enggal kowe bali
Awit sedulurmu padha budhal nggah-unggahi
Andhe-andhe lumut ing dhukuh wuluhan desa pasirapan peni
Wau ta si bangu thonthong
Ilang musna malih dadi dewa suralaya
Bali makayangan ing swarga loka
Angin semribit angganda cendhana
Kagyat mbok randha dhadhapan mbok randha sambega
Dene si kuning ngempit dandang mencorong teja
Iki apa dandang saka swarga
Kang kok tuku nganggo ngorbanake salira?
Sang dyah ayu meneng ra suwala
Atine remuk kaya binanting ing Sela
Wau ta sang dyah ayu kleting kuning
Monthah anyuwun palilahe mbok randha sambega
Arep nggah-unggahi sang bagus teruna
Kaya kleting biru, dhadhu, ungu sedulur tuwa
We la bocah ora kaprah
Rupamu elek kaya silit tampah
Ambumu banger kaya kembang bangah
Kowe arep nggah-unggahi jejaka bagus
Anake mbok randha wuluhan kang kumenthus?
Cinandhak sang dyah ayu kleting kuning
Pinupur telek pitik tinapih klaras gedhang
Setagen tampar memehan kinembang eri bandhotan
O, langit biru cakrawala
Apa bener tindake iki mbok randha sambega?
Budhala kowe nek arep lunga
Nanging poma aja bali ing omahku sigra
Jumangkah sang dyah ayu kleting kuning
Teka ing bengawan silugangga
Bengawan banjir prahu tambang ora ana
Bingung si kuning arep nyabrang sigra
Eeee, minggat kowe si kere budhugen
Aku yuyukangkang tukang tambang bengawan
Eeee, si buron banyu aja ngadhang lakuku
Aku dudu wanita tuna susila adol salira
Aku dudu bangsane buron kang kena kok mangsa
Wau ta sang dyah ayu kleting kuning
Angunus sada lanang saka kayangan
Sinabet banyu bengawan ilang banjir bandhang
Yuyukangkang mati njrekakang
Bangke ilang bali makayangan
Wau ta sang dyah ayu anak sambega
Teka ing wuluhan pinapak jodheg lan santa
Mitra rewange sang pekik andhe-andhe lumut sulistya
Ginojek parikena
Wau ta mbok randha wuluhan desa pasirapan
Mapagake si kuning irung tinupup kembang amrik angganda
Eeee, gendhuk kowe njaluk apa
Sega karak apa sega ketela?
Adhuh nyai kula nyuwun pangaksama
Kula badhe nggah-unggahi kang putra
Kaged mbok randha wuluhan desa pasirapan krungu swara
Amandeng pucuking netra
Rupamu elek ambumu kelek kethek
Apa kowe bisa bakal katrima?
Wis ping pira para kenya
Kenya ayu dharah mbok randha dhadhapan mbok randha sambega
Tinampik ring sang pekik
We la yen kowe ameksa
Dak jalukke palilah sang jejaka
Angin sumribit angganda cendhana
Sumriwing ing kuping
Manuk ngoceh ing pakebonan
Apa kang bakal linakonan?
“Putraku ngger si andhe-andhe lumut
Tumuruna ana putri kang ngunggah-unggahi
Putrine kang elek rupane
Kleting kuning itu kang dadi asmane”
Kaged mbok randha wuluhan mbok randha pasirapan
Si kleting rinangkul siniram banyu sendhang kencana
Badhar si kuning dadi dewi sekartaji dewi galuh candrakirana
Badhar si bagus dadi raden panji inu kertapati putra jenggala
Wau ta mbok randha dhadhapan mbok randha sambega
Kaged asemu gela dene wis milara sang dyah ayu kusuma
Ah, apa kang bakal tinampa
Keris apa pedhang anigas jangga?
Tembung-tembung kang angel !
- ngruntuhake = netesake
- waspa = eluh
- kenya = prawan
- jawata = dewa
- kinongkong = (saka tembung kongkon + -n dadi kinongkon) tegese dikongkon
- teja = cahya, sorot, sinar
- ngener = mlaku ngenceng
- cinadhak = (saka tembung candak + -in dadi cinandhak ) tegese dicandhak
- kinempit = (sakat tembung kempit + -in dadi kinempit ) tegese dikempit
- kinumbah = (saka tembung kumbah + -in dadi kinumbah) tegese dikumbah
- jinedhi = (saka tembung jedhi + -in dadi jinedhi) tegese cithak
- sada lanang = jenenge pusaka
- wasiat wesi aji = pusaka
- nini = sebutan kanggo bocah wadon
- nggah-unggahi = nglamar
- wuluhan = jenenge padhukuhan
- pasirapan peni = jenenge desa
- musna = ilang
- suralaya = jenenge kayangan
- makayangan = mapan ana kayangan
- angganda = mambu
- swarga loka = panggonan swarga
- cendhana = kayu sing ambune wangi
- salira = awak
- ra suwala = nurut
- binanting = (saka tembung banting + -in dadine banting) tegese dibanting
- monthah = brontak
- palilah = ijin
- teruna = enom, nom-noman, pemudha
- kumenthus = sombong
- pinupur = (saka tembung pupur +-in dadi pinupur) tegese diwedhaki
- tinapih = (saka tembung tapih + -in dadi tinapih) tegese ditapihi, dianggoni jarit
- kinembang = (saka tembung kembang + -in dadi kinembang) tegese dianggoni kembang.
- setagen = udhet
- poma = eling
- sigra = cepet
- cakrawala = langit
- jodheg lan santa = jenenge bature Andhe-Andhe Lumut
- sulistya = ayu utawa bagus
- amrik = arum, wangi
- pangaksama = pangapura
- netra = mripat
- tinampik = ditolak
- pekik = bagus
- kencana = emas
- badhar = malih rupa dadi
- kusuma = kembang, putri kang endah
- jangga = gulu
Wangsulana pitakon ing ngisor iki nganggo basa krama kang mathuk !
- Sapa satemene Andhe-Andhe Lumut iku?
- Lan sapa satemene Kleting Kuning iku ?
- Kleting Kuning iku gambaran bocah wadon sing apik, buktine apa ?
- Kleting Abang, Kleting Ijo lan Kleting Biru iku gambarane bocah wadon sing ora becik, buktine apa ?
- Sebabe apa Andhe-Andhe Lumut milih Kleting Kuning mangka rupane ala ?
- Yuyu Kangkang iku gambarane wong lanang sing ala tumindake, buktine apa?
- Simboke Kleting Kunning, Mbok Randha Sambega watake ala, buktine apa ?
- Sapa sejatine Bangu Thonthong kang ngumbah dandange Kleting Kuning ?
- Yuyu Kangkang iku sejatine sapa ?
- Piwulang becik apa kang kinandhut ana ing crita Andhe-Andhe Lumut ?